Docisk sprzęgła – czym jest i jak działa?

Przekładnia cierna, jaką jest układ sprzęgła, przenosi moment obrotowy z wału korbowego silnika na wał główny skrzyni biegów. Układ ten pracuje dzięki tarciu między jego trzema głównymi elementami. Docisk sprzęgła jest niezbędnym urządzeniem, które powoduje ściskanie tarczy sprzęgła między dociskiem i kołem zamachowym. Co się dzieje, gdy docisk sprzęgła jest zużyty? Jak działa docisk sprzęgła?

Docisk sprzęgła – czym jest

Docisk sprzęgła jest elementem układu przekładni ciernej, który składa się ze sprężyny talerzowej, pokrywy i tarczy dociskowej. Sprężyna talerzowa odpowiada za wytworzenie siły dociskającej komponent do tarczy sprzęgła. Urządzenie to jest niezbędne do przekazywania momentu obrotowego z koła zamachowego na wał skrzyni biegów. 

Budowa docisku sprzęgła

Docisk sprzęgła składa się z pokrywy, sprężyny talerzowej i z tarczy dociskowej. Pokrywa sprzęgła jest elementem nośnym dla sprężyny i koła. Pokrywa jest zawsze przymocowana za pomocą śrub do koła zamachowego, które osadzone jest na wale korbowym silnika. Sprężyna talerzowa powoduje ściśnięcie tarczy sprzęgła, która znajduje się między kołem zamachowym a dociskiem. 

Jak działa sprzęgło?

Wciśnięcie pedału sprzęgła zawsze powoduje odsunięcie docisku od tarczy sprzęgła. Dzieje się to dzięki łożysku oporowemu, które naciska na środek sprężyny talerzowej. Naciśnięcie na środek sprężyny powoduje, że tarcza dociskowa odsuwa się do tarczy sprzęgła uwalniając je. Pedał sprzęgła połączony jest z łożyskiem oporowym zazwyczaj za pomocą cięgna, układu hydraulicznego lub układu elektrycznego. 

Zwolnienie pedału sprzęgła powoduje przesunięcie się docisku do tarczy. Spowodowane jest to zwolnieniem łożyska oporowego, które przestaje naciskać na środek sprężyny tarczowej. Brak nacisku na sprężynę powoduje powrót docisku do położenia wyjściowego, czyli do pełnego dociśnięcia tarczy sprzęgła do koła zamachowego.

Awaria docisku sprzęgła – objawy

Do najpopularniejszych objawów awarii docisku sprzęgła należy zaliczyć problemy ze zmianą biegów, głośną pracę sprzęgła oraz stukot słyszalny podczas wciskania pedału. Objawem zużycia docisku i sprzęgła jest również wzrost obrotów silnika podczas ruszania bez równoległego przyspieszania a także szarpanie. 

Awaria docisku sprzęgła bierze się zazwyczaj z nieumiejętnego korzystania z tego elementu. Z założenia, sprzęgło i jego docisk są elementami eksploatacyjnymi, które z biegiem lat i kilometrów mogą ulec zużyciu. Jako że jest to przekładnia cierna, często zdarza się, że tarcza sprzęgła i docisk zostaną wytarte. Takie zjawisko powoduje później ślizganie się sprzęgła. Zużycie docisku sprzęgła i tarczy można także mocno przyspieszyć zbyt gwałtownie puszczając i wciskając pedał sprzęgła, a także trzymając stale wciśnięte sprzęgło do połowy (jazda na półsprzęgle). 

Wymiana docisku sprzęgła – kiedy należy to zrobić?

Do wymiany zespołu sprzęgła musi nastąpić po tym, jak zaobserwujemy pierwsze objawy awarii. Gdy tylko zaobserwujemy, że bardzo ciężko jest włączyć biegi, lub ze sprzęgła będą dobiegać niepokojące odgłosy to znak, że należy udać się do serwisu. Wszelkie niepokojące nas objawy powinny nas skłaniać ku wizycie u mechanika. Ponadto, gdy już będziemy w warsztacie, a nasze przypuszczenia się potwierdzą, oprócz wymiany wadliwego elementu warto wymienić cały układ sprzęgła. Wiemy, że jest to drogie działanie, ale tylko w ten sposób możemy mieć pewność, że nowe sprzęgło posłuży równie długo, co stare. Dzieje się tak, ponieważ te elementy zużywają się z podobną szybkością. Oznacza to, że zużycie chociażby tarczy sprzęgła będzie oznaczać również zużycie docisku i koła zamachowego. W teorii można wymienić tylko tarczę sprzęgła, a docisk zregenerować, aczkolwiek takie działanie jest średnio opłacalne zarówno dla kierowcy jak i mechanika.