Jaki dyferencjał jest najlepszy? Haldex czy Torsen?

Dyferencjał jest urządzeniem, które ma za zadanie przenieść energię z silnika na koła. Energia jest przenoszona na koła, które mają odpowiedni poziom przyczepności. Centralny dyferencjał natomiast odpowiada za transfer energii z silnika na obie osie napędowe. Centralne mechanizmy różnicowe występują w autach z napędem na cztery koła. Obecnie istnieją dwa najbardziej popularne rodzaje mechanizmów różnicowych, jakimi są Torsen oraz Haldex. Jak one działają oraz które z nich jest lepszym wyborem? Czym różnią się od siebie te mechanizmy różnicowe?

Torsen – mechaniczny mechanizm różnicowy

Torsen jest mechanicznym układem różnicowym, który został zastosowany po raz pierwszy w autach rajdowych marki Audi. Sama nazwa Torsen wywodzi się od Torque Sensing, czyli wyczucie momentu obrotowego. Mechanizm różnicowy jest w pełni mechaniczny, co oznacza że nie posiada żadnych elementów elektrycznych czy elektronicznych. Dzięki temu, osiągnięto bardzo wysoki stopień niezawodności. Torsen korzysta z przekładni ślimakowych i ich właściwości – utrata przyczepności przez koło powoduje obniżenie przekazywanego momentu obrotowego na nie. Moment obrotowy, który został zabrany ze ślizgającego się koła jest przenoszony na koło, które posiada przyczepność. Jeżeli w układzie napędowym mamy torsen umiejscowiony centralnie oraz mamy dyferencjały przednie i tylne oparte na tym rozwiązaniu, to w sytuacji gdy tylna oś straci przyczepność, centralny dyferencjał przełoży moment obrotowy na przednią oś. W ten sposób, energia wychodząca z silnika jest zawsze dystrybuowana tak, aby koła posiadające przyczepność były zaopatrywane w moment obrotowy. 

Dzięki takiemu rozwiązaniu, auto zawsze przyspiesza z najszybciej jak się w danych warunkach da. Torsen jest rozwiązaniem coraz rzadziej stosowanym ze względu na jego masę własną oraz konieczność zamontowania centralnego mechanizmu różnicowego na wyjściu ze skrzyni biegów. Oznacza to, że torsen może być względnie łatwo montowany w autach posiadających silnik umieszczony wzdłuż do kierunku jazdy. Ponadto, dyferencjały oparte na torsenie uniemożliwiają holowanie pojazdu. Torsen jest stałym napędem na 4 koła, przez co holowanie auta jest zabronione – w razie awarii pozostaje nam tylko laweta. Rozwiązanie to posiada także bardzo wysokie opory toczenia, co oznacza wysokie zapotrzebowanie na paliwo. Dyferencjału typu Torsen nie da się zainstalować w pojazdach z silnikiem umieszczonym poprzecznie – teoretycznie można próbować, ale jest to totalnie nieopłacalne.

Szwedzki dyferencjał typu Haldex

Haldex jest samoblokującym dyferencjałem, którego działanie oparte jest na wielopłytkowym sprzęgle ciernym obsługiwanym za pomocą pompy hydraulicznej. Haldex zaczął być montowany w pojazdach osobowych od 1998 roku. Obecnie, w nowych samochodach osobowych montowany jest Haldex 5 generacji. Jest on sterowany elektronicznie dzięki czemu jego praca jest bardzo dokładna. Podstawową zaletą Haldexu jest jego sprzężenie z układami bezpieczeństwa występującymi w samochodach, takimi jak ESP, TC czy ABS. Pompa hydrauliczna zastosowana w tym dyferencjale pracuje na bardzo wysokim ciśnieniu, co pozwala na błyskawiczne dostosowywanie się do panujących warunków. Sprzężenie tej pompy z czujnikami oraz komputerem samochodu pozwala na reakcje w ciągu ułamków sekund. Automatyzm tego rozwiązania jest jego niewątpliwą zaletą, podobnie jak przenoszenie większości momentu obrotowego na przednią oś. Dzięki takiemu działaniu auto posiada niskie spalanie – dopiero gdy zachodzi taka potrzeba haldex dołącza tylną oś przez co samochód może przyspieszać lepiej przy zachowaniu odpowiednich norm emisji spalin oraz zachowaniu niskiego poboru paliwa. Rozwiązanie to jest bardzo popularne we wszystkich pojazdach wyposażonych w dołączany napęd na 4 koła. Haldex posiada także kilka innych zalet, jak chociażby koszt jego produkcji. Dyferencjał tego typu jest tani w produkcji, dzięki czemu można kupić tańsze auto. Haldex posiada niskie opory toczenia, ze względu na rozpięcie osi przedniej i tylnej. Nowsze dyferencjały tego typu posiadają opcję holowania, dzięki czemu można elektronicznie rozpiąć osie i holować auto. Jest to niewątpliwie wygodne rozwiązanie w razie awarii – nie trzeba zamawiać pomocy drogowej. Jak wszystko na tym świecie, haldex posiada także wady. Najpopularniejszą z nich było ograniczenie przenoszonego momentu obrotowego. Producent haldexa chwali się, że 5 generacja dyferencjału jest w stanie przenieść do 100% momentu – pytanie brzmi ile jest w tym prawdy a ile marketingowego bełkotu. Ważnym aspektem dyferencjału tego typu jest także regularna wymiana płynu hydraulicznego. Olej ten odpowiada za dobrą pracę, a zapomnienie o nim może doprowadzić do kosztownej awarii.

Które rozwiązanie jest lepsze?

Na to pytanie niestety nie da się jednoznacznie odpowiedzieć. Obydwa rozwiązania mają swoje zalety i wady. Podstawową różnicą, jest możliwość montowania Haldexa w każdym aucie, podczas gdy Torsen wymaga od auta silnika zamontowanego wzdłuż do kierunku jazdy. Zaletą przemawiającą za Haldexem może być możliwość holowania auta, jednak z drugiej strony nikt nie powinien rozważać takiej opcji. Uzależnienie zakupu auta od tego czy można je holować czy nie to trochę strzał w stopę. Na plus Haldexa przemawia również niskie zużycie paliwa. Z drugiej strony Torsen jest bardziej niezawodny, a także pozwala na swobodny przepływ momentu obrotowego. Jak widać, nie da się jednoznacznie określić zwycięzcy w tym porównaniu.